Karbonmonoksit (CO) Gazı Nedir?
Bir karbon ve bir oksijen atomundan oluşan inorganik molekülün adı.
Karbonmonoksit (CO) Gazının Terminolojisi
Karbon bazlı yakıtların yanma reaksiyonu sonucunda meydana gelen karbonmonoksit gazı, renksiz, kokusuz ve tatsız özellikte olduğu için insanlar tarafından farkedilemez. Buhar yoğunluğu 0,97 g/cm3 olan CO, havadan biraz hafiftir. Toksik özelliğinin yanında çok yoğun konsantrasyonlarda yanıcı/patlayıcı özellik gösterir ve mavi alev çıkararak yanar.
Karbonmonoksit (CO) Gazının Zararları Nelerdir?
Tatsız, renksiz, kokusuz olması ve tahriş etme özelliğinin olmaması nedeni ile fark edilmediği için ''sessiz katil'' olarak bilinmektedir.
Karbonmonoksit zehirlenmesinde ilk belirtilerin baş ağrısı, yorgunluk hissi, mide bulantısı, nezle hali olması nedeni ile nezle ve grip gibi viral hastalıklarla karışabilmektedir.
CO tehlikesinin daha iyi anlaşılması ve makul tedbirlerin alınması önemli ölçüde bu riski azaltabilir.
Semptomların ağırlığı CO düzeyi ve maruz kalınan süre ile ilişkilidir. Öldürmeyen seviyelerdeki gazın uzun bir süre solunması sağlığa ciddi zararlar arz edebilir. Uzun süre CO'ya maruz kalmanın sonucu olarak felç ve beyin hasarı meydana gelebilir. Bu sebeple zamana bağlı uyarı verebilen özellikte gaz dedektörlerinin kullanılması gerekmektedir.
Çok yoğun karbonmonoksit birikimi patlama kaynaklı zararlara sebep olabilir. Bu yüzden karbonmonoksit gazı birikmesi ihtimali olan alanlarda sürekli olarak algılama sistemi bulunmalıdır.
Karbonmonoksit (CO) Gazı Nasıl Tespit Edilir?
Havadan daha hafiftir, bu nedenle havanın üzerine yükselir ve odanın içinde ise tavana en yakın kısımda birikir. Renksiz, kokusuz, tatsız bir gaz olduğu için "Sessiz katil" olarak adlandırılır. Karbonmonoksit sızıntısı olabilecek endüstriyel bölgelerde çalışan güvenliği için karbonmonoksit gaz algılama dedektörü kullanılması bir hayli önemli sayılır. Bu sebeple zehirlenmelerin ve hatta can kayıplarının önüne geçmek için personelin üzerinde hafif, tek tuşla kullanımı olan, sesli ve titreşimli uyarıyı sunan Honeywell BW Solo portatif gaz dedektörü kullanılabilir.
Karbonmonoksit (CO) Gazı Nerelerde Kullanılır?
- Endüstriyel fabrikalar
- Fosil yakıtlı araçlar
- Madencilik sektörü
- Garaj ve otoparklar
- Kamp ısıtıcıları ve ev tipi sobalar
- Boya sektörü
Karbonmonoksit (CO) Gaz Dedektörü Özellikleri Nelerdir?
- Karbonmonoksit gazını ppm cinsinden ölçer.
- Elektrokimyasal sensörlerle ölçülebilir.
- Ölçeceği gaz havanın ağırlığına yakın olduğu için burun hizasına monte edilir veya ölçüm alınır.
- Sabit ve portatif seçenekleri vardır.
| Kimyasal Adı |
Karbonmonoksit |
| Kimyasal Formül |
CO |
| Cas Numarası |
630-08-0 |
| Molekül Ağırlığı |
28 g/mol |
| Kaynama Noktası |
-191 ⁰C |
| Bağıl Buharlaşma Yoğunluğu/Buhar Yoğunluğu |
0,97 g/cm3 |
| Flash Point |
- |
| Kendinden Tutuşma Sıcaklığı |
805 ⁰C |
| Maruziyet Limitleri (EH40): |
|
| Uzun Süreli Maruziyet Limiti (8 saat) |
30 ppm – 35 mg/L |
| Kısa Süreli Maruziyet Limiti (15 dakika) |
200 ppm – 232 mg/L |
| Yanma patlama seviyeleri: |
|
| LEL (Alt Patlama Sınırı) |
%10,9 v/v – 126 mg/L |
| UEL (Üst Patlama Sınırı) |
%74 v/v – 870 mg/L |
Paylaş: