Honeywell Gaz Dedektörleri

Gaz Dedektörü Nedir? Hangi Gazları Tespit Eder?

Gaz dedektörleri, ortamdaki yanıcı, patlayıcı ve toksik gazları gerçek zamanlı olarak algılayan ve kullanıcıyı tehlikeye karşı uyaran güvenlik ekipmanlarıdır. Endüstriyel tesislerden konutlara kadar geniş bir alanda kullanılan bu cihazlar; metan (CH₄), propan (C₃H₈), bütan (C₄H₁₀) gibi yanıcı gazları ve karbon monoksit (CO), hidrojen sülfür (H₂S), oksijen (O₂) gibi toksik gazları hassas şekilde tespit eder.

Yanıcı gazların ölçümünde LEL (Lower Explosive Limit – Alt Patlama Limiti) değeri esas alınır ve ortamdaki gaz konsantrasyonu belirli bir seviyeye ulaştığında sistem otomatik olarak uyarı verir.

Bu noktada Honeywell, 100 yılı aşkın tecrübesiyle dünya genelinde kabul görmüş gaz algılama çözümleri sunan lider markalardan biridir. Satışını yaptığımız tüm Honeywell dedektörleri, uluslararası standartlara tam uyumlu yapısıyla maksimum koruma sağlar.

Gaz Dedektörü Nasıl Çalışır?

Gaz dedektörleri, bulundukları ortamda metan, doğalgaz, LPG, karbonmonoksit gibi gazların varlığını ve yoğunluğunu takip eden güvenlik cihazlarıdır. Ortamdaki gaz miktarı belirlenen güvenli sınırları geçtiğinde, kullanıcıyı uyarmak için sesli ve/veya görsel alarm oluştururlar. Bu sayede potansiyel tehlikeler erken aşamada tespit edilir.

Gaz dedektörlerinin çalışma prensibi, kullandıkları sensör teknolojisine göre farklılık gösterir. Honeywell'in üstün sensör teknolojileri, minimum hata payıyla en hızlı ve en güvenilir gaz algılamayı gerçekleştirir.

1. Katalitik Sensör (Catalytic Bead) – LEL Ölçümü

Yanıcı gazların LEL (Metan, LPG, Hidrojen vb.) seviyesinde ölçümünde kullanılır. Gazın kontrollü şekilde okside olması sonucu oluşan sıcaklık değişimi, sensör tarafından algılanır.

• Sensör yapısı, platin kaplı iki tel bobinden oluşur; bunlardan biri referans (pasif), diğeri ise algılama (aktif) elemanı olarak çalışır.
• Yanıcı gazlar, aktif boncuğun yüzeyinde katalitik oksidasyona uğrar. Bu yanma bir miktar ısı üretir.
• Artan ısı, bobinin elektriksel direncini değiştirir. Bu direnç değişimi ölçülerek, ortamdaki gaz konsantrasyonu belirlenir.

Avantaj: Düşük maliyetlidir ve gazlara karşı hızlı tepki verir.
Dezavantaj: Zehirlenebilir (silikon, sülfür vs. etkiler).

Honeywell'in gelişmiş katalitik sensörleri, düşük enerji tüketimi ve uzun ömür avantajı sunar.

2. Elektrokimyasal Sensör (Electrochemical)

CO (Karbonmonoksit), H₂S (Hidrojen Sülfür), O₂ (Oksijen), NH₃ (Amonyak) ve diğer toksik gazları PPM seviyesinde ölçmek için kullanılır.

• Gaz, sensörün içinde bulunan elektrolit ile kimyasal bir reaksiyona girer.
• Bu reaksiyon sonucunda, ortamdaki gaz miktarıyla doğru orantılı bir elektrik akımı oluşur.
• Kontrol devresi bu akımı analiz ederek, gazın seviyesini belirler.

Avantaj: Yüksek hassasiyete sahiptir ve çok düşük ppm seviyelerini bile tespit edebilir.
Dezavantaj: Sensörün kullanım ömrü genellikle sınırlıdır ve ortalama 2–3 yıl içinde değişim gerektirir.

Honeywell elektrokimyasal sensörleri, sıfır noktasına yakın stabil ölçümler sunarak kritik gaz seviyelerini anında tespit eder.

3. Infrared Sensör – IR (Kızılötesi)

Kızılötesi (Infrared) teknolojisini kullanarak yanıcı gazları ve CO₂ gibi gazları algılar. Tozlu, nemli ve titreşimli ortamlarda dahi yüksek kararlılık sağlar.

• Bu gaz türleri, kızılötesi ışığın belirli dalga boylarını soğurur.
• Sensör, bir ışık dedektörü (alıcı) ve bir ışık kaynağı (verici) içerir. Gaz optik yola girdiğinde, alıcıya ulaşan ışık miktarını azaltır.
• Işık emilimindeki bu değişim ölçülerek gaz konsantrasyonu belirlenir.

Avantaj: Sensör yapısı gazlardan etkilenmediği için zehirlenme sorunu yoktur ve oldukça uzun bir kullanım ömrüne sahiptir. Gaz algılama süreleri oldukça hızlıdır.
Dezavantaj: Diğer sensör türlerine kıyasla maliyeti daha yüksektir.

Honeywell'in IR sensörleri LED ömürlü, düşük bakım gerektiren yapısıyla öne çıkar.

4. PID Sensör (UV Fotoiyonizasyon)

VOC gazları (benzen, toluen ve çeşitli solvent buharları) tespit edilebilir.

• Ultraviyole ışık, gaz moleküllerini iyonize eder.
• Oluşan iyon akımı ölçülerek gazın konsantrasyonu belirlenir.

Avantaj: Son derece düşük ppm ve ppb seviyelerindeki gazları tespit edebilir.
Dezavantaj: Maliyeti yüksektir ve düzenli bakım gerektirir.

Honeywell'in portatif cihazlarının tümünde bulunan Self-Test (Kendini Test) özelliği; sensör, pil ve elektronik bileşenleri sürekli olarak kontrol ederek, sahada maksimum güvenilirlik sunar.

Düzenli kalibrasyon, tüm gaz dedektörlerinde ölçüm doğruluğunun korunması için kritik öneme sahiptir. Resmi Honeywell kalibrasyon hizmetlerimiz ile cihazlarınızın her zaman en yüksek performansta çalışmasını sağlıyoruz.

Kaç Çeşit Gaz Dedektörü Vardır?

Gaz dedektörleri sensör teknolojisine, kullanım tipine ve tespit edilen gaz türüne göre sınıflandırılır.

1. Sensör Teknolojisine Göre Gaz Dedektörleri

• Katalitik sensörlü dedektörler: Yanıcı gaz ölçümü – LEL bazlı.

• Elektrokimyasal sensörlü dedektörler: CO, H₂S, NH₃ ve benzeri toksik gazlar.

• Infrared (IR) sensörlü dedektörler: Yanıcı gazlar ve CO₂ için yüksek doğruluk ve uzun ömür.

2. Kullanım Tipine Göre Gaz Dedektörleri

Sabit Gaz Dedektörleri

Belirli bir bölgede düzensiz veya tehlikeli gaz varlığını sürekli izlemek ve olası bir tehlike durumunda çevreyi uyarmak amacıyla tasarlanmış cihazlardır. Ayrıca, ihtiyaç halinde havalandırma sistemlerini veya acil kapatma mekanizmalarını otomatik olarak devreye alabilirler.
Zorlu endüstriyel koşullarda (toz, nem, kimyasallar gibi) güvenilir çalışabilmeleri için yüksek IP koruma sınıfına ve patlamaya dayanıklılık sertifikalarına (ör. ATEX, IECEx) sahiptir.

Endüstriyel tesisler, kazan daireleri, depolama alanları, enerji santralleri gibi noktalarda sürekli izleme yapar.
Honeywell sabit gaz dedektörleri, zorlu çevre koşullarında uzun yıllar stabil çalışacak şekilde tasarlanmıştır.

Portatif (Taşınabilir) Gaz Dedektörleri

Portatif gaz dedektörleri, çalışanların yanlarında taşıyabileceği veya bir alandan başka bir alana kolayca taşınabilecek şekilde tasarlanmış hafif ve taşınabilir gaz izleme cihazlarıdır. Bireysel güvenliği sağlamak ve özellikle tehlikeli alanlara girmeden önce gaz risklerini tespit etmek açısından kritik öneme sahiptirler.
Bu cihazlar genellikle şarj edilebilir pil veya batarya ile çalışır ve ergonomik tasarımları sayesinde kullanıcıların kemerlerine veya yakalarına rahatlıkla takılabilir.

Saha çalışanlarının kişisel güvenliği için geliştirilmiştir. Honeywell portatif gaz dedektörü modelleri; güçlü darbe dayanımı, uzun sensör ömrü ve sürekli self-test özelliği ile rakiplerinden ayrılır.

3. Tespit Edilen Gaz Türüne Göre Gaz Dedektörleri

- Yanıcı (Patlayıcı) Gaz Dedektörleri

Yanıcı ve patlayıcı gazların havayla karıştığında oluşturabileceği yangın veya patlama risklerini tespit etmek için yanıcı-patlayıcı gaz dedektörleri kullanılır.
• Tespit Edilen Gazlar: Metan, doğalgaz, hidrojen, LPG, bütan, propan, benzin, asetilen ve diğer yanıcı hidrokarbonlar.
• Ölçüm Birimi: Genellikle gazın havada yanmaya başlayabileceği en düşük konsantrasyon olan Alt Patlama Limiti (LEL) yüzdesi (0–100% LEL) üzerinden ölçüm yapılır. Alarm senaryoları, %20'lik seviyede A1 alarmı, %40'lık seviyede A2 alarmı olarak LEL aralığında devreye girer.
• Kullanım Alanları: Petrol rafinerileri, kazan daireleri, kimyasal tesisler, dolum istasyonları ve konutlar.
• Sensör Teknolojileri: Katalitik boncuk veya kızılötesi (IR) sensörler yaygın olarak tercih edilir.

- Toksik (Zehirli) Gaz Dedektörleri

İnsan sağlığına ciddi zarar verebilecek veya solunması halinde ölüme yol açabilecek gazları tespit etmek için toksik gaz dedektörleri kullanılır.
• Tespit Edilen Gazlar: Hidrojen sülfür, sülfür dioksit, karbonmonoksit, amonyak, klor ve çeşitli uçucu organik bileşikler (VOC'ler).
• Ölçüm Birimi: Zaman zaman çok düşük konsantrasyonlarda bile tehlike oluşturabileceği için ppm veya daha düşük seviyelerde ppb cinsinden ölçülür.
• Kullanım Alanları: Kimyasal depolama alanları, atık su arıtma tesisleri, madenler, laboratuvarlar ve konutlar.
• Sensör Teknolojileri: En yaygın olarak elektrokimyasal sensörler kullanılır. VOC tespiti için ise PID dedektörleri tercih edilir.

- Oksijen (O2) Dedektörleri

Oksijen dedektörleri, ortamdaki oksijen seviyesinin normalin altına düşüp düşmediğini (boğulma riski) veya normalin üzerine çıkıp çıkmadığını (yangın ve patlama riskinin artması) izlemek için kullanılır.
• Tespit Edilen Durumlar:

• Oksijen Eksikliği (Genellikle %19,5'un altı): Yanma, paslanma veya azot ve argon gibi inert gazların ortama sızması sonucu oluşabilir, boğulma tehlikesi yaratır.

• Oksijen Zenginliği (Genellikle %23,5'un üstü): Ortamdaki yanıcı gazların daha kolay ve şiddetli yanmasına yol açar, yangın ve patlama riskini önemli ölçüde artırır.
  • Kullanım Alanları: Madencilik, kapalı ve dar alanlar (tanklar, tüneller) ve endüstriyel soğutma tesisleri.
  • Sensör Teknolojileri: Özel olarak tasarlanmış elektrokimyasal sensörler yaygın olarak kullanılır.

-  Çoklu Gaz Dedektörleri

Çok gazlı portatif dedektörler, aynı anda birden fazla gaz türünü tespit edebilen taşınabilir cihazlardır.
• Tespit Edilen Gazlar: Genellikle çalışanlar için en kritik dört tehlikeyi kapsar:

1. Yanıcı gazlar (LEL)

2. Oksijen (O₂)

3. Karbonmonoksit (CO)

4. Hidrojen sülfür (H₂S)
   • Kullanım Alanları: Kapalı alanlara giriş, bakım ekipleri, itfaiye ve acil müdahale ekipleri, iş sağlığı ve güvenliği denetimleri, saha çalışmaları.
   • Avantaj: Tek bir cihazla birden fazla gazı aynı anda izleme imkanı sağlar.

Neden Honeywell Gaz Dedektörlerini Tercih Etmelisiniz?

• 100 yılı aşkın küresel tecrübe ve uluslararası otorite
• En düşük LEL seviyelerinde bile kesin ölçüm
• Katalitik, Elektrokimyasal ve IR sensörlerde pazar lideri teknoloji
• Gelişmiş self-test ve yüksek güvenilirlik
• Uzun sensör ömrü, düşük bakım ihtiyacı
• Kalibrasyon ve teknik destek
• Düşük toplam sahip olma maliyeti (TCO)

Gaz Dedektörü Nereye Monte Edilmelidir?

Bir gaz dedektörünün konumlandırılacağı nokta, izlenmesi gereken gazın fiziksel özelliklerine bağlıdır. Hangi gazın ölçüleceği ve bu gazın hava ile yoğunluk farkı, montaj yüksekliğinin doğru belirlenmesinde kritik rol oynar. Havadan hafif gazlar üst bölgelerde, havadan ağır gazlar ise zemine yakın alanlarda toplanma eğilimindedir. Bu nedenle, dedektörün konumu gazın yoğunluk davranışına göre seçilmelidir.

Gazın Moleküler Ağırlığı (Moleküler Kütle) En Temel Kriterdir

Bir gazın havadan ağır mı hafif mi olduğunu anlamanın en kesin yolu, gazın moleküler ağırlığını hava ile karşılaştırmaktır.

Havanın Ortalama Moleküler Ağırlığı: Yaklaşık 29 g/mol

• Havadan Ağır Gazlar (Gaz > 29 g/mol): Bu gazlar zemine çöker ve alçak alanlarda birikir.
  • Örnekler: LPG, Propan, Bütan, Hidrojen Sülfür (H₂S)
  • Montaj Yüksekliği: Zemine yakın (Yer seviyesinden yaklaşık 30-50 cm yukarıda).
• Havadan Hafif Gazlar (Gaz < 29 g/mol): Bu gazlar yükselir ve tavanda birikir.
  • Örnekler: Doğalgaz, Metan (CH₄), Amonyak (NH₃).
  • Montaj Yüksekliği: Tavana yakın (Tavandan yaklaşık 30-50 cm aşağıda).
• Havaya Yakın Gazlar (Gaz ≈ 29 g/mol):
  • Örnekler: Karbon Monoksit (CO), Oksijen (O₂).
  • Montaj Yüksekliği: Solunum seviyesinde (1.5-1.8 metre).

Not: Dedektörlerin montaj noktaları gazların yoğunluğu dışında, ortam koşulları ve kaçak noktalarına göre değişkenlik gösterebilmektedir.

Bu fiziksel özellik, gazın ortamda nasıl hareket edeceğini belirleyen ana faktördür.

Yanıcı Gazlar (LEL Sensörlü Dedektörler)
• Doğalgaz / Metan (CH₄): Havadan daha hafif olduğundan, dedektör tavana yakın bir noktaya, tavan seviyesinin yaklaşık 30–50 cm altına yerleştirilmelidir.
• LPG / Propan / Bütan: Bu gazlar havadan ağır yapıdadır. Bu nedenle dedektör, zemine yakın bir konuma, yerden yaklaşık 30–50 cm yukarıya monte edilmelidir.

Toksik Gazlar
• CO (Karbonmonoksit): Sensörler, solunum yüksekliği olan yaklaşık 1,5–1,8 metre seviyesine yerleştirilmelidir.
• H₂S (Hidrojen Sülfür): Havadan daha ağır olduğundan, dedektör zemine yakın bir noktaya monte edilmelidir.
• NH₃ (Amonyak): Havadan hafif bir gaz olduğu için dedektörlerin tavana yakın konumlandırılması önerilir.

Genel Montaj Kuralları
• Dedektörler; pencere, kapı, klima çıkışları gibi güçlü hava akımlarının bulunduğu bölgelerden uzak bir noktaya yerleştirilmelidir.
• Yoğun ekipmanın bulunduğu sahalarda, cihazların konumlandırılması yapılırken mevcut makine düzeni göz önünde bulundurulmalıdır.
• Bakım ve servis işlemlerinin rahatça yapılabilmesi için dedektöre erişimin kolay olması gerekir.

Kurulumda Nelere Dikkat Edilmelidir?

Gaz algılama sistemlerinde doğru montaj, sensörün verimliliğini ve ölçüm doğruluğunu doğrudan etkiler.
• Ölçülecek gazın yoğunluk özelliklerine uygun montaj yüksekliği belirlenmelidir.
• Yüksek sıcaklık, nem, kimyasal buharlar veya toz gibi sensör performansını olumsuz etkileyebilecek ortamlardan kaçınılmalıdır.
• Patlayıcı ortamlarda, exproof özellikli ve gerekli sertifikalara sahip kablo ile ekipman tercih edilmelidir.
• Kalibrasyon ve bakım işlemlerinin kolayca yapılabilmesi için dedektör, teknik ekibin rahat ulaşabileceği bir noktaya monte edilmelidir.

Gaz Dedektörü Neden Alarm Verir?

Bir gaz dedektöründe alarm durumu hem gerçek gaz tehlikelerinden hem de hatalı ya da dış etkenlere bağlı yanlış uyarılardan kaynaklanabilir.

Gerçek Alarm Nedenleri

• Ortamda tehlikeli seviyede gaz bulunması
• Yetersiz havalandırma
• Sistematik bir gaz kaçağı oluşması

Yanlış Alarm Nedenleri

• Sensörün kullanım ömrünü tamamlaması
• Cihaz üzerinde kir, toz, yağ buharı gibi birikintilerin oluşması
• Dedektörün hatalı bir noktaya veya yanlış yükseklikte monte edilmesi
• Elektriksel parazit
• Sensörün uzun süre kalibrasyona tabi tutulmamış olması

Alarm Durumunda Ne Yapılmalıdır?

Bir gaz dedektörünün alarm vermesi halinde izlenecek adımlar, güvenlik açısından büyük önem taşır.

Uygulanması Gereken Adımlar

1. Sakinliğinizi koruyun, panik yapmayın.
2. Bulunduğunuz alanı hızlı fakat kontrollü bir şekilde terk edin.
3. Elektrik anahtarlarına dokunmayın ve kıvılcım çıkarabilecek hiçbir işlem yapmayın.
4. Mümkünse gaz vanasını kapatın.
5. Ortamın havalanmasını sağlayın.
6. İş güvenliği ve teknik bakım ekiplerine durumu hemen bildirin.
7. Alarm sebebi giderilene kadar bölgeye tekrar girmeyin.

Kaçınılması Gerekenler

• Elektrikli cihazları açmak veya kapatmak gibi kıvılcım oluşturabilecek işlemlerden uzak durun.
• Alev alabilir ya da yanıcı maddeleri kullanmayın.
• Sensöre elle müdahale etmeye çalışmayın.
• Alarmı susturup durumu önemsememezlik yapmayın; mutlaka nedenini araştırın.

Neden Doğru Gaz Algılama Sistemi Önemlidir?

Uygun olmayan ekipman kullanımı veya hatalı montaj hem çalışanların güvenliğini hem de üretim süreçlerinin sürekliliğini tehlikeye atabilir. Profesyonelce kurulmuş bir gaz algılama sistemi ise yasal standartlara uyumu sağlar ve işletmenin genel güvenlik seviyesini önemli ölçüde yükseltir.

Gaz Dedektörü Seçerken Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Dedektör seçiminde ilk adım, hangi gazın izleneceğinin net olarak belirlenmesidir. Çünkü her gaz türü, farklı sensör teknolojisi, montaj yüksekliği ve alarm eşikleri gerektirir.
• Cihazın sahip olması gereken standartlar ve sertifikalar (örn. TSE, CE) mutlaka kontrol edilmelidir.
• Dedektörün kullanılacağı ortamın koşulları göz önünde bulundurulmalıdır.
• Ayarlanabilir alarm seviyeleri olup olmadığı değerlendirilmelidir.
• Sesli ve ışıklı uyarı özellikleri incelenmelidir.
• Cihazın kalibrasyon aralıkları ve gereksinimleri dikkate alınmalıdır.
• Yedek parça maliyetleri ve temin kolaylığı da seçim sürecinde önemli bir kriterdir.

Gaz Dedektörünün Bakımı Nasıl Yapılır?

• Günlük ve haftalık rutin kontrollerin yapılması
• Cihazın düzenli olarak fonksiyon testinden geçirilmesi
• Belirlenen periyotlarda kalibrasyon işlemlerinin uygulanması
• Sensör ve filtrelerin durumunun düzenli şekilde kontrol edilmesi
• Elektriksel bağlantıların ve bileşenlerin gözden geçirilmesi
• Fiziksel temizlik ve genel bakım işlemlerinin yapılması
• Tüm sistemin genel çalışma performansının kontrol edilmesi

Dedektör Sürekli Yanlış Alarm Veriyorsa Ne Yapılmalıdır?

• Ortamdaki gerçek gaz varlığını doğrulamak için portatif bir gaz dedektörü ile ölçüm yapılmalıdır.
• Cihazın fiziksel durumu ve dış yüzeyinde birikme olup olmadığı kontrol edilmelidir.
• Fonksiyon testi uygulanarak, dedektörün doğru çalışıp çalışmadığı doğrulanmalıdır.
• Sensörün durumu incelenmeli, gerekirse temizliği veya değişimi yapılmalıdır.
• Ortamda bulunan kimyasallar, toz, nem gibi sensörü etkileyebilecek faktörler değerlendirilmelidir.
• Dedektörün mevcut montaj noktası uygun değilse konumu yeniden gözden geçirilebilir.

 Doğalgaz ve LPG Dedektörleri Arasındaki Fark Nedir?

Doğalgaz; büyük oranda metan ağırlıklı bir hidrokarbon karışımıdır. LPG ise Propan–Bütan karışımıdır. Her iki gazın fiziksel davranışı farklı olup, doğalgaz havadan hafif olduğu için tavana doğru yükselir ve doğalgaz dedektörleri tavana yakın monte edilir. LPG ise havadan ağırdır, zemine çöker ve dedektörler yere yakın konumlandırılır. Ayrıca dedektörler kullanılan gaz türüne göre farklı gazlar ile kalibre edilir.

Gaz Dedektörleri Fiyatı

Gaz dedektörlerinin fiyatları, birçok farklı faktöre bağlı olarak oldukça geniş bir aralıkta değişiklik göstermektedir. Bir cihazın maliyetini belirleyen temel unsurlar, dedektörün kullanım amacı, sensör teknolojisi, sertifikaları, markası ve teknik özellikleridir. Honeywell markalı gaz dedektörlerinin güncel fiyat tekliflerini ve size en uygun çözümleri öğrenmek için bizimle doğrudan iletişime geçebilirsiniz.